ÇOCUKLARDA AYRILIK KAYGISI VE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ

   Çoğu çocuk ilk ayrılık kaygısı belirtilerini 6-7 aylıkken gösterir. 10-18 aylık gibi kaygı üst seviyeye çıkar ve genelde 2 yaş sonrası yok olur. Eğer doğru şeklide yaklaşırsak ilerde okula başlarken vs sorun yaşamazlar. O nedenle yazıyı dikkatle okuyunJ Bu dönemdeki bebeklerin çoğu  anne-baba ya da bakıcıdan ayrı kaldığında kaygılanır. Bu gelişim döneminin normal bir sürecidir. Çünkü anne-babası ya da bakıcısıyla bir bağ kurmuştur,  bu nedenle o yokken endişelenir. Çocuklar ilk 1 yıl anne babalarının yanındayken güvende ve iyi hissederler ancak  ebevynlerinden  ayrılmaya başlamalarıyla birlikte kendilerini tehlike altında ve güvensiz hissederler. Aynı zamanda bu dönemde olan çocuklarda zaman kavramı oluşmadığı için odadan gidenin geri gelmeyeceğini ya da ne zaman geleceğini bilemez. Bunun sonucunda değişik tepkilerle kaygılarını gösterirler. Örneğin; anne-babası odadan çıkarken dehşetle ağlayabilir. Bu durum tabi ki anne-babayı  veya bakıcıyı  oldukça zorlar.

            Ayrılık kaygısı, bazen kardeş doğduğunda ya da evdeki rutinde değişiklikler olduğunda (Bakıcı değişimi, taşınma, okula başlama vb...) ortaya çıkabilir.

Ayrılık kaygısının belirtileri;

·      Anne-baba ya da bakıcıya yapışma

·      Anne-baba ya da bakıcıyı göremediğinde ağlama

·      Yabancılardan korkma

·      Gece ağlayarak anne-babayı çağırma

Ayrılık kaygısı yaşayan çocuklar için öneriler;

            Ayrılık kaygısının bağlanmayla birlikte çıktığını söylemiştim, dolayısıyla bununla başa çıkabilmek için çocukların yok olan şeylerin tekrar geri geldiğini öğrenmeleri gerekir. Bunu destekleyici şunları yapabiliriz;

·      Oda içinde dolaşırken nerede olduğunuzu sesinizle hatırlatabilirsiniz

·      Ce-ee gibi oyunlar oynayabilirsiniz (Çok klişe gelebilir ama sizi göremediğinde de orada olduğunuzu anlaması için ideal bir oyundur)

·      Başka yetişkinlerle de zaman geçirmesi için teşvik edin

·      Kısa süreli ayrılıklar düzenleyin. (Diğer odaya gitmek gibi...)  Görünmeseniz de orada olduğunuzu anlaması için diğer odadayken şarkı söyleyin ya da onunla konuşun)

·      Beklemeyi öğrenmesini sağlayacak oyunlar oynayın. Örneğin, sırayla top yuvarlama oynayabilirsiniz. Hatta çalar saatinizi 10 dk. sonraya kurup saat çaldığında oyun oynayacağız, diyebilirsiniz.

·      Yanından ayrılacağınız zaman çocuğunuza bunu bizzat kendiniz söyleyin, hatta giderken olumlu ve neşeli bir tutum gösterin. Eğer onun yanından ayrılırken siz kaygı yaşıyorsanız, çocuğunuz bunu anlayacaktır ve kendisi de kaygılanacaktır.

 

Çocuğunuz anaokulu ya da oyun grubuna başladığında;

·      Alışması birkaç hafta sürebilir. Onu yavaş yavaş alıştırmalısınız. Örneğin, ilk gün siz de yanında olursunuz, ama diğer gün 2 saat, diğer gün 1 saat, diğer gün 15 dk. gibi yavaş yavaş bu süreyi azaltırsınız.

·      Siz yanından ayrılırken ağlamaya başlasa bile gideceğinizi açık olarak belirtin, ona kısa bir öpücük verin ve “Şimdi gidiyorum ama geri geleceğim” diyerek geri geleceğinizden emin olduğuna inandırarak gidin.

·      Yanına sevdiği bir oyuncağını verebilirsiniz.

·      Çocuğunuz sizi görmeden asla kaçmaya çalışmayın!

İlkokulun İlk Günü İçin Öneriler

• Erken kalkın; Yani düzgün bir kahvaltı edebilecek rahatça hazırlanacak zamanınız olacak kadar. Unutmayın küçük çocuklar için  aciliyetin bir anlamı yoktur! Hızlı hazırlanmakta zorlanırlar. Onlara gerekli zamanı verin.

• Çocuğunuzu ne kadar özleyeceğiniz hakkında konuşmayın; Evet onun bu kadar büyümüş olduğunu görmek çok güzel ve sizi duygulandırabilir ama bunu endişeye dönüştürmeyin. Ne kadar mutlu olduğunuzu söyleyin, normal davranmaya, duygularınızı abartılı bir şekile göstermemeye çalışın. Kendi endişelerinizi çocuğunuza anlatmayın, eğer konuşmaya ihtiyaç duyuyorsanız diğer velilerle paylaşabilirsiniz.

 

• Gitme zamanıyla ilgili çocuğunuzdan ve öğretmenden ipucu aldığınız gibi gidin; Merak ediyorsanız daha sonra okulu ya da öğretmeni arayıp bilgi alabilirsiniz. Siz yokken öğretmenin ona her konuda yardım edeceğini hatta gerekirse sizi arayabileceğini anlatın. Gitmeniz gereken zamanı öğretmeniniz söyleyecektir, siz de bu zamanı fazla uzatmayın.

Çocuğunuzla Okulun İlk Günü Sorun Yaşarsanız Şunları Yapın:

• Eğer çocuğunuz kendini üzgün hissettiğini söylerse ya da siz bunu farkederseniz bunu kabul edin ve ona sorular sorun; üzgün olduğunu anlıyorum, eminim diğer çocuklarda senin gibi hissediyordur. Kendini biraz daha iyi hissetmen için ne yapabiliriz, istersen birlikte kitap okuyabiliriz ya da resim yapabiliriz gibi aktiviteler önerin.

• Eğer çocuğunuz gitmenize izin vermiyorsa öğretmeninize danışın. Unutmayın, onlar daha önce başka öğrencilerle de bunları yaşadılar. Haydi birlikte öğretmenine merhaba diyelim, onun sana çok iyi bakacağına inanıyorum, diyebiliriz.  Acil durumlarda öğretmenin sizi arayabileceğini söyleyebilirsiniz.

İlk gün okul sonrası yapılacakalar;

• Çocuğunuza ilgi uyandırıcı sorular sorun; “Okul nasıldı?” sorusu çok genel bir sorudur, cevabı da genelde “İyi”dir. Bu nedenle ayrıntılı cevaplar alabileceğiniz özel sorular sorun. Örneğin; “Bugün en eğlendiğin an neydi?”, “En sıkıldığın an neydi?”, “Okulun en zor kısmının ne olacağını düşünüyorsun?”,  “En eğlenceli kısmının ne olacağını düşünüyorsun?” gibi...
• Ödevler; İlk günden itibaren ödevi var mı? Okuldan gönderilen bir kağıt .. vs var mı sorun. Ödevi varsa bunu yapmak için bir plan oluşturun ve ilk günden itibaren uygulamaya başlayın.

Çocuğunuzu İlkokulun İlk Gününe Hazırlama Önerileri

Okul Açılmadan Önce Şunları Yapın;

• Erken kalkmaya alıştırın;  3 ay boyunca geç yatmaya alışan çocuğunuz tabi ki 1 günde sorunsuz kalkamayacaktır. Bu nedenle okul başlamadan 1-2 hafta önce erken yatmaya başlamak hazırlık için iyi bir fikirdir. Ancak bunu yavaş yavaş yaparsanız daha iyi olur. Her gün çocuğunuzu 15 dakika erken kaldırın ve 15 dakika erken yatırın, ta ki okul zamanını yakalayana kadar.

• Okula gitme provası yapın; Okula giderken sizi ve çocuğunuzu neler meşgul ediyor not alın, yürüyerek gidiyorsa ya da arabayla yolun ne kadar sürdüğüne bakın. Okulda ihtiyacı olan yerleri gösterin; tuvaletler, yemek alanı, oyun alanı, sınıflar gibi...

• Okula başlamayla ilgili hikaye kitapları okuyun.

• İlk gün okulda neler olacak çocuğunuza açıklayın; Unutmayın siz daha önce okula gittiniz ama çocuğunuzun ilk deneyimi ve ne olacağı hakkında hiçbir bilgisi yok. Çocuğunuza neler olmasını beklediğini sorun. Varsa endişelerini paylaşmasını sağlayın. Sonrasında basit rutinleri olabilecek şeyleri ona anlatırsanız, zihninde canlanacaktır ve onun için daha az korkutucu olacaktır. Unutmayın bilinmezlik her zaman daha korkutucudur!

 

• Okul araç gereçlerini birlikte seçin; Sevdikleri çizgi film karakterlerinin üzerinde olduğu bir sırt çantası, suluk, kalemlik gibi şeyler onları motive edecektir.

• Nasıl hoşçakal diyeceğinizi planlayın; Çocuğunuza hoşçakal derken neye ihtiyaç duyacağını düşünün. Hangisi ona daha yardımcı olur? Hızlı bir bye bye mı? 5-10 dk.’lık bir kucaklama ve hoşçakal mı? Hoşçakalı çok uzatmamanızda fayda var. Çocuğunuzu okula bırakırken ağlayan sakın siz olmayın. 

Sonraki yazımda ilk gün neler yapabilirsiniz bunu yazacağım..